Những bất cập trong hồ sơ khảo sát thiết kế, chất lượng đá, quy trình thi công và bảo dưỡng sau đầu tư là những lý do khiến một số vỉa hè lát đá tự nhiên hư hại.
Sở Xây dựng Hà Nội vừa có báo cáo nguyên nhân đá lát hè phố bị bong bật, lún nứt, vỡ, theo yêu cầu của UBND thành phố. Báo cáo được tổng hợp đến hết tháng 3 từ thông tin của các quận, huyện, kết luận của Thanh tra thành phố, kết quả kiểm tra hằng năm, ý kiến các sở, ngành và một số chuyên gia. Trong đó, 14 quận huyện không gửi báo cáo, 9 quận huyện báo cáo thiếu nội dung, 7 huyện không có dự án lát vỉa hè bằng vật liệu đá tự nhiên.
Nguyên nhân đầu tiên được Sở đề cập là việc khảo sát, thiết kế các dự án lát đá chưa đầy đủ thông tin như số lượng, vị trí công trình ngầm, các khớp nối hạ tầng kỹ thuật, nơi quy hoạch bãi đỗ xe, thông tin số liệu địa chất, hiện trạng sử dụng vỉa hè.
Hồ sơ nhiều công trình chưa có thiết kế chi tiết giải pháp xử lý tại các vị trí khớp nối hạ tầng kỹ thuật, công trình ngầm, tủ điện, chân cột đèn, gốc cây. Thuyết minh thiết kế trong hồ sơ chưa nêu rõ tiêu chí để tính toán, lựa chọn kích thước viên đá tùy theo đặc điểm, yêu cầu sử dụng của từng tuyến phố. Vì vậy, tại một số dự án, tỷ lệ kích thước của viên đá lát (độ dày so với kích thước dài, rộng) chưa phù hợp.
Theo Sở Xây dựng, công tác khảo sát, đánh giá nguồn cung cấp vật liệu đá tự nhiên tại một số dự án chưa đầy đủ để có cơ sở lựa chọn chủng loại có yêu cầu kỹ thuật phù hợp, đảm bảo các tiêu chí theo thiết kế. Việc kiểm soát, nghiệm thu vật liệu đá lát tại một số công trình chưa đảm bảo quy định, một số viên không đủ khả năng chịu lực uốn, chịu mài mòn theo tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia.
Bên cạnh đó, một số mẫu đá có thớ đá phân tách tự nhiên, không nhìn thấy được bằng mắt thường, chỉ khi đưa vào máy uốn mới phát hiện được. Những viên đá này không đạt yêu cầu độ bền uốn cong.
Quy trình, kỹ thuật thi công các lớp kết cấu vỉa hè tại một số dự án cũng bị đánh giá là chưa đúng; không có giải pháp kết nối xử lý một số đường ống thoát nước của cơ quan, hộ dân xung quanh. Đặc thù lát đá vỉa hè thường thi công đêm nhưng việc giám sát chưa thường xuyên nên những vướng mắc phát sinh như vị trí bó gốc cây, cột điện, tủ điện chưa được giải quyết.
Một số tuyến phố đã đầu tư lát đá vỉa hè nhưng chưa đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, trong quá trình sử dụng, đơn vị hạ ngầm thoát nước, điện lực, viễn thông khi hoàn trả không đảm bảo kỹ thuật, dẫn tới vỉa hè hư hại, xuống cấp.
Sở Xây dựng đánh giá quá trình duy tu bảo dưỡng sau đầu tư một số vỉa hè không tốt, có nơi sử dụng không đúng công năng. Kết cấu hè phố được thiết kế chỉ áp dụng cho người đi bộ, xe thô sơ, nhưng thực tế lại thành nơi dừng đỗ của ôtô hoặc làm vị trí lên xuống của nhiều phương tiện giao thông có tải trọng lớn.
Giờ cao điểm, xe cơ giới di chuyển trên vỉa hè một số tuyến phố; nhiều nơi bị chiếm dụng làm nơi kinh doanh cũng ảnh hưởng xấu đến độ bền của vật liệu. Ban đầu chỉ một viên đá bị vỡ nhưng việc thay thế không làm kịp thời, lại tiếp tục chịu tác động của phương tiện cơ giới nên nhiều viên đá liền kề nứt vỡ tạo thành một khu vực xuống cấp.